Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 2012

Το εκκλησάκι Αγίου Παντελεήμονα στον λόφο



Λάζος ο βουνίσιος περιηγεί....
Σε μία κλειστή στροφή του δρόμου λίγο πιό πάνω απο το έρημο "Ξενία" της πόλης υπάρχουν δύο μονοπάτια που οδηγούν σε μία μοναδικής φυσικήςekklisaki ag.panteleimona florina (5).JPG ομορφιάς τοποθεσία με ένα εκκλησάκι μία "ανάσα" απο την πόλη. Πρόκειται για το εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα , Πολιούχου Προστάτη της πόλης της Φλώρινας εκ του οποίου πήρε το όνομα του ο ομόνυμος λόφος και το περιαστικό δάσος.Προς ανατολάς γειτνιάζει με τον αρχαιολογικό χώρο της έλληνιστικής περιόδου . Εκεί συχνά φαντάζομαι βάδιζαν και ξεδίψαγε ο.... Αλέξανδρος κατα την παιδική του ηληκία  με την γιαγιά του την Ευρυδίκη τα καλοκαίρια κάθε φορά που επισκεπτόταν την αρχαία Λυγκηστίδα. Είναι στην απαρχή μίας δασώδους χαράδρας της λοφοπλαγιάς η οποία καταλήγει χαμηλότερα στα πρώτα σπίτια του Βαροσίου - Γιάζι ( στις βραχώδεις σπηλιές της πόλης όπου κατα τον βομβαρδισμό της πόλης απο τα φασιστικά αεροπλάνα όπου βρίσκαν καταφύγιο οι Φλωρινιώτες το 1940 - 1941) Ακριβώς απο επάνω υπάρχει το δημοτικό κατάστημα "άλσος" το γνωστό "πίκη" για τους παλαιότερους. Η πρόσβαση στο σημείο είναι σχετικά εύκολη απο το μονοπάτι που αρχίζει απο την οδό Αιμιλιανού στην πόλη όπως και απο τον ασφάλτινο δρόμο που ξεκινά δεξιά απο τις εκκλησίες Αγίου Γεωργίου και Αγίου Φανουρίου.Η πιό σύντομη αλλά πλέον δύσβατη μετρίας δυσκολίας για τους πολλούς είναι απο τις σπηλιές στην περιοχή Γιάζι.
Στο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα σύμφωνα με αναφορές επι τουρκαλβανικής κατοχής της πόλης οι Χριστιανοί έκαμναν τις πρώτες εκδρομές λόγω κοντινής απόστασης απο τα σπίτια του ιστορικού κέντρου στο Βαρόσι( Την Κυριακή στο βουνό Δημήτριος Μεκάσης )  Ο λόφος απο την εποχή εκείνη μέχρι μεταπολεμικά ( Β παγκ πόλεμος- συμμορητοπόλεμος) ήταν ¨γυμνός" απο δένδρα Στο ανάγλυφο του σύμφωνα με παλιές φωτογραφίες και έναν ζωγραφικό πίνακα - οικογενειακό μου κειμήλιο- ήταν γεμάτος απότομες χαράδρες , αμπελοχώραφα, ορεινά χωράφια απογυμνωμένος απο δένδρα.
ekklisaki ag.panteleimona florina (4).JPG
Οι πρώτες εικόνες στην μνήμη μου ήταν τα καλοκαίρια όπου στο εκκλησάκι αυτό γεμίζαμε τα παγούρια με νερό, μαζί με τον παππού μου τον αείμνηστο Τραϊανό ο οποίος ήταν φανατικός ορειβάτης πεζοπόρος του λόφου. Αργότερα μονάχος ή με παρέες η με το...μηχανάκι μου πήγαινα συνήθως τα καλοκαίρια για δροσιά κυρίως. Υπήρχαν δύο επίπεδα τα οποία συγκρατούσε ένας πάντα καθαρός ασβεστωμένος μαντρότοιχος ο οποίος στις άκρες του είχε δύο πέτρινα σκαλοπάτια .( Το δεξί σκαλοπάτι υπάρχει ακόμη).Στο μέσο του μαντρότοιχου σχηματιζόταν μία ημικυκλική εσοχή όπου ήταν εντοιχισμένα παραθυράκια με τις Εικόνες και το καντηλάκι. Υπήρχε και εντοιχισμένο ένα κουτί με μία θυρίδα όπου ρίχναμε τα κέρματα για τα κεριά ή το καντήλι. Υπήρχε μία πέτρινη βρύση που ανάβλιζε το Αγίασμα . Μπροστά απο το εικονοστάσι κατεβαίνοντας δύο πέτρινα σκαλοπατάκια υπήρχε μία μικρή πλατείτσα με δύο παγκάκια εκατέρωεν με κάγκελα γύρω γύρω . Απο το σημείο εκείνο , ανάμεσα απο τα μικρά κλαδιά των δένδρων σάν κάδρο παλαιών φωτογραφιών αγνάντευες τήν πόλη απο κάτω.
ekklisaki ag.panteleimona florina (1).JPG Στο άνω επίπεδο ( όπου ευρίκσεται σήμερα η εκκλησία) υπήρχαν παγκάκια κάτω απο ψηλά δένδρα και μία πέτρινη σκάλα που οδηγούσε στο μονοπάτι για το δημοτικό κατάστημα "άλσος" ( ταβέρνα ο πίκη ) επι της οδού Ηλία Βυζάντη.Στο άνω διάζωμα η σκιά των δένδρων χάριζε  πολύτιμη δροσιά και ξεκούραση στους ορειβάτες περιπατητές ή εκδρομείς καθώς οι ακτίνες του ήλιου με δυσκολία τρύπωναν ανάμεσα απο τις πυκνές φυλλωσιές των.  Προς δυσμάς υπήρχε και υπάρχει ένα μονοπάτι που καταλήγει στην οδό Αιμιλιανού .Στρίβωντας αριστερά το μονοπάτι οδηγεί στην οδό Ηλία Βυζάντη προς κατάστημα ΦΟΟΦ ή προς το μονοπάτι για τον Σταυρό και την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην κορυφή του λόφου.Στήν διαδρομή του μονοπατιού υπήρχε μία μικρή βρυσούλα με τρεχούμενο κρύο νερό κάτω απο ένα μικρό δάσος ακακιών. Υπήρχε σε ένα δένδρο μία πινακίδα του ορειβάτη Ηλία Βυζάντη που έγραφε "Οδός Παραδείσου". Πράγματι ήταν ένας δασικός παράδεισος απο το άρωμα των ακακιών, την ηχητική πλυμμηρίδα τιτιβισμάτων καρδερινών, αηδονιών, την δροσερή σκιά των δένδρων, το απαλό θρόισμα , την μυρωδιά ανθοφορούσαν φλαμουριάς .Η ηρεμία των αισθήσεων μόνο σε οδό παραδείσου παραπέμπουν ακόμη και σήμερα όσους ορειβάτες πεζόπορους  περιπλανιόντε στα δάση και βουνά της Φλώρινας σάν εμένα.Τα προβλήματα της καθημερινότητας δέν έχουν θέση στην ξεχασμένη οδό παραδείσων του λόφου Αγίου Παντελεήμονα της Φλώρινας....
ekklisaki ag.panteleimona florina (2).JPG
Σήμερα το εκκλησάκι έχει αλλάξει όψη , έχει μεν χάσει την παλιά εικόνα για εμάς τους παλαιότερους αλλα δέν έπαψε να αποτελεί ένα κόσμημα του περιαστικου μας δάσους. Στήν θέση των παλαιών εικονισμάτων , κατασκευών, κτίσθηκε μία μικρή πανέμορφη εκκλησία , βυζαντινού ρυθμού. Το έδαφος καθαρίστηκε απο αγριόχορτα , σκεπάστηκε απο λίθινο πλακόστρωτο.Φυτεύθηκαν αρκετά δένδρα.Το Αγίασμα χτίσθηκε εξ αρχής στην βάση της εκκλησίας , έγινε σιδηροπερίφραξη του χώρου, τοποθετήθηκε καγκελόπορτα μη εισόδου αυτοκινήτων στο χώρο, χτίσθηκε πέτρινη βρυσούλα, τοποθετήθηκαν νεα παγκάκια, κατασκευάσθηκε ένα μικρό οίκημα φιλοξενείας ιερέων, καμπαναριό και δύο ιστοί για την γαλανόλευκη ελληνική και βυζαντινή σημαία σύμβολα της ελληνορθόδοξης πίστης μας πλάι στο εκκλησάκι του Αγίου Ιαματικού Παντελεήμονα. Σε ένα μικρό πρόναο ο προσκυνητής μπορεί να προσευχηθεί να ασπαστεί τις αγιογραφίες των Αγίων και να ανάψει ένα κεράκι στον Άγιο Παντελεήμονα.
ekklisaki ag.panteleimona florina (7).JPG
 Στήν είσοδο του μικρού ναού δεσπόζει η παλαιά αγιογραφία του Αγίου Παντελεήμονα. Το ένα εκ των δύο μονοπατιών ασφαλτοστρώθηκε μέχρι την καγκελόπορτα ενό το άλλο παραμένει όπως ήταν και οδηγεί στο Αγίασμα.Και απο εκεί παίρνω αγίασμα τα Θεοφάνεια  τον χειμώνα κι άς έχει μισό μέτρο χιόνι βαδίζοντας μέσα σε ένα λευκό μυσταγωγικό τοπίο  .
Σημείο αναφοράς αποτελεί το εκκλησάκι αυτό μαζί με εκείνο των Αγίων Αναργύρων στο 6ο χλμ Φλώρινας Βίγλας Πισοδερίου .Αμφότερα αποτελεούν άριστα σημεία αναφορά για ήπια παρέμβαση σε δασικά τοπία των βουνών μας αλλα και άλλα για τα οποία θα αναφερθώ σε άλλες αναρτήσεις. 
ekklisaki ag.panteleimona florina (6).JPG
 Παρόλα αυτά στο εκκλησάκι αυτό όπως είπα το παλαιό γραφικό τοπίο έχει αλλάξει χωρίς όμως να χαλάσει η συνολική εικόνα στη περιοχή.Τα μόνα που θυμήζουν το παλαιό είναι δύο πέτρινα σκαλοπάτια. και φυσικά τα μικρά τότε δένδρα που σήμερα έχουν γίνει τεράστια..Η θέα προς την πόλη έπαψε να υπάρχει απο το σημείο εκείνο ...¨Οταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή του νέου ναού οι εργάτες πέταξαν στην λοφοπλαγιά άχρηστα οικοδομικά υλικά ΄τα οποία σήμερα είναι διάσπαρτα,  μισοθαμμένα στο φυλλόχωμα. Στήν είσοδο του μη ασφαλτοστρωμένου μονοπατιού επι μονίμου βάσεως συναντώ σκουπίδια που πετάν ασυνειδητοι ( σούπερ Βρωμιάρηδες) επισκέπτες όπως χαρτομάνδηλα,ανδρικά  προφυλακτικά , χαρτοπετσέτες, αλουμινένια κουτάκια μπύρας κλπ.Το μονοπάτι του παραδείσου όπως το ονόμασε ο αείμνηστος Ηλίας Βυζάντης .έχει αλλάξει όψη.Πρίν απο δύο έτη συνέβη βίαιη κατολίσθηση της πλαγιάς το έδαφος διαβρώθηκε σημαντικά, πολλά δένδρα ξεριζώθηκαν , ξεράθηκαν ή σαπίσαν.Στην διαδρομή μία μικρή βρυσούλα έπαψε να προσφέρει στους ορειβάτες πεζοπόρους το δροσερό νερό της όπως άλλωτε. Μόνο το τσιμεντένιο κτίσμα μέσα στην οργιώδη βλάστηση και μισοδιαλυμένα ασυντήρητα πετρόχτιστα σκαλοπάτια στο πλαί υπάρχουν . Οι Φλαμουριές , οι κορομηλιές, οι ακακίες γίναν πανύψηλες. Αρκετές ακακίες φέτος δέν άντεξαν το βάρος των χιονιών, ξεραθήκαν, στέκουν στεγνές όρθιες ή έσπασαν σχεδόν όλα τα κλαδιά τους. Μόλις που ο ήλιος τρυπώνει αλλα και το βλέμμα , η θέα προς την πόλη. Έγινε αθέατη η πόλη απο το εκκλησάκι. Νοσταλγώ τα παλιά χρόνια αλλα και γαληνεύω κάθε φορά ειδικά τώρα τον Ιούνιο στο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα όπου η ευωδιά απο τις φρεσκοανθοφορούσες ακακίες ή φλαμουριές σε κυριέυουν στο εκκλησάκι αλλα και σε όλη την Φλώρινα. Το εκκλησάκι αυτό όπως και πολλά άλλα, είναι κομμάτι του εαυτού μου, είναι κομμάτι της Φλώρινας όπου ο Άγιος Παντελεήμονας ευλογεί θεραπεύει και προστατεύει.
Πρόταση προς ευαίσθητους περιβαλλοντικά....όχι προς αναίσθητους
ekklisaki ag.panteleimona florina (3).JPG
Απο ότι πληροφορούμαι η ευρύτερη περιοχή στο εκκλησάκι και ειδικά το αφημένο στην μοίρα του μονοπάτι απο τις Σπηλιές είναι περιοχή ευθύνης και συντήρησης απο τον Δήμο και όχι αποκλειστικά απο την Δασική Υπηρεσία της Φλώρινας.Θα μπορούσε να μεριμνήσει ο Δήμος ώστε τουλάχιστον το μονοπάτι αυτό να καθαριστεί απο την οργιώδη βλάστηση ( ζούγκλα), να διαμορφωθει το μονοπάτι σε ορισμένα σημεία με σκαλοπάτια απο κορμούς δένδρων ή πέτρινα σκαλοπάτια ώστε η πρόσβαση στους δημότες ή επισκέπτες να είναι εύκολη . Στο έργο ανάπλασης θα μπορούσε να συμβάλει ειδικό συνεργείο ακόμη και εθελοντές όμιλοι φυσιολατρών η κι εμείς οι απλοί πολίτες. Την σκέψη αυτή όπως πολλές άλλες ( με σχεδιάγραμα σκίτσα επισημάνσεις κλπ) τα είχα αποδώσει στον πρόεδρο της τοπικής κοινότητας Φλώρινας μα δυστυχώς απο εκείνη την ημέρα άκουσα το γνωστό....¨φωνή βοώντως εν  τη ερήμω...Μπήκε σε κάποιο συρτάρι σκέψης και τέλος στα οργανα γυμναστικής του νέου πάρκου - παλαιού γηπαίδου ποδοσφαίρου.... 
ekklisaki ag.panteleimona florina (8).JPG
Αντί επιλόγου ευχήθηκα΄πριν κατεβώ στο ρέμα του Σακουλέβα των προβλημάτων. 
Άς μας έχει όλους καλά ο Πολιούχος Άγιος Παντελεήμονας Όλους εν της χαράδρας την ερήμω ......