Λάζος ο βουνίσιος
χρονογράφημα με αφορμή μία...παλαιά φωτογραφία
Σύμφωνα με τις παλιές δοξασίες της Φλωρινιώτικης πανάρχαιας παράδοσης η βίαιη κοπή δένδρων ( πεύκα, βελανιδιές, λεύκες, φλαμουριές κ.α ) θεωρούταν πράξη ιεροσυλίας. Οι αρχαίοι Λυγκηστές αλλα και οι μεταγενέστεροι Φλωρινιώτες πίστευαν πώς αυτός που περιποιήται ένα δένδρο κάνει πράξη ιερή και λαμβάνει ανάλογες ευεγερσίες στην διάρκεια της ζωής του. Αντιθέτως όποιος αποφάσιζε να κόψει βίαια ένα δένδρο απο την αυλή του σπιτιού ή της γειτονιάς του ένα μεγάλο κακό θα συναντούσε στην πορεία της ζωής του ( τραυματισμός, θάνατος, σοβαρή αρρώστεια του ιδίου ή των συγγενικών προσώπων του, με οικονομική συμφορά στην δουλειά του) ή εάν πρόκειτω για κατοίκους μίας πόλης ή χωριού η τιμωρία ερχόταν με άλλη μορφή όπως πλυμμήρα, κατολίσθηση, καταπλακώσεις σπιτιών απο βράχια και άλλες θεομηνίες. Δυστυχώς αυτές οι δοξασίες, ήθη και παραδόσεις ή ...δυσειδαιμονίαι ( όπως θέλετε πέστε το ) δέν δίδαξαν απολύτως τίποτα στους σημερινούς Φλωρινιώτες και εκατομμύρια άλλους.
Παρατηρώ προσεχτικά παλιές φωτογραφίες ή ζωγραφικούς πίνακες της παλιάς Φλώρινας και διαπιστώνω κάθε φορά μία σημαντική "μικρή" λεπτομέρεια την οποία κάποιοι μυστήριοι τύποι την έχουν "ξεριζώσει" κάνοντας ένα πρόχειρο "κοντράστ" με την σημερινή εικόνα της πόλης μου.Η λεπτομέρεια αφορά υψίκορμα δένδρα κυρίως οι λεύκες αλλα και οι κλαίουσες ιτιές που χαιδεύουν τα νερά του ποταμού ο οποίος διασχίσει όλη την πόλη. Είμαι θα έλεγα απο τους τελευταίους τυχερούς που πρόλαβαν να απολαύσουν το μαγικό θρόισμα , την δροσιά το καλοκαίρι ή την τεράστια κορμοστασιά των υπερήφανων λευκαδιών που υπήρχαν κάποτε στο αστικό ποταμό μας. Διαβαίνοντας τις παρόχθιες γειτονιές σήμερα ΄κάποια απο τα υψίκορμα αυτά δένδρα υπάρχουν σιωπηλά , σκόρπια κατα μήκος του ποταμού ή σε διάφορα σημεία της περιοχής. Εναπαμείνουσες λεύκες (ένα όμορφο ψηλό δένδρο υπο ..εξαφάνιση θα έλεγα σήμερα) υπάρχουν ακόμη πίσω απο το ερηπωμένο μηχανοστάσιο του Σ.Σ. Φλώρινας, στην συνοικία πεταλωτήριο, στην πλατεία σχολείων, στα "καβάκια" πλησίων της πλατείας ηρώων, στην περιοχή του Αγίου Νικολάου - πρώην ζωολογικού κήπου, ψηλώτερα πλησίον της φοιτητικής εστίας, στα Τει ακόμη και σε πρώην λιβάδια στην είσοδο της πόλης (βενζινάδικα) στήν εκκλησία Αγία Παρασκευή και σε άλλες γειτονιές. Αντιθέτως και είναι αποροίας άξιον απο την γέφυρα του Α΄και Β΄δημοτικού σχολείου μέχρι τήν άνω γέφυρα ΦΣΦ Αριστοτέλης προς οδό Αιμιλιανού έχουν ξεπατωθεί - ξεριζωθεί στην κυριολεξία όσες λεύκες υπήρχαν για λόγους "ανάπλασης" εξωραισμού τσιμεντοπλακωστρώσεως λόγους πεζοδροποιίας και άλλους άγνωστους δι εμέ λόγους δια τους οποίους οι τέως και νυν δήμαρχοι πήραν τα αλυσσοπρίονα ή τα..τσεκούρια εξαλειφοντας [πανύψηλες λεύκες και πανέμορφες κλαίουσες ιτιές που βλέπω στις εκθέσεις ΄παλαιών φωτογραφιών στο σημερινό βαρόσι της Φλώρινας, σε άλμπουμ ή ζωγραφικούς πίνακες σάν ένα οικογενειακό κειμήλιο στο πατρικό μου , στο διαδίκτυο , σε παλαιές κάρτ ποστ άλ ή αλλού .Με το που ξεπατώθηκαν τα δένδρα αυτά απο τα "δημοτικά αλυσσοπρίονα" μέχρι σήμερα χάθηκε οριστικά ένα κομμάτι θα έλεγα της παλιάς Φλώρινας, των παιδικών ή εφηβικών χρόνων ,΄μία πανέμορφη εικόνα της πόλης αυτής που δυστυχώς την αντικρύζουμε σε εκθέσεις φωτογραφιών όπως προαναφέρθηκε. Χάθηκε η υπερήφανη παρουσία των δένδρων αυτών τα οποία μας χάριζαν την ομορφιά, την δροσιά , το θρόισμα καθώς κατέβαζε ο αστικός ποταμός εκείνο το χαρακτηριστικό όλο το έτος αεράκι με την δροσερή αύρα του.....Δένδρα τα οποία ενέπνευσαν τους πρωτεργάτες εικαστικούς κυρίως ζωγράφους τούτης της πόλης, τους λογοτέχνες, τους ποιητές μέχρι και τους ρομαντικούς ..κανταδώρους μιάς οριστικά απερχόμενης εποχής.Διαβαίνω συχνά το αστικό ποτάμι και στην θέση εκείνων των υπερήφανων δένδρων ή των όμορφων κλαίουσων ιτεών υπάρχουν νεοφερμένα επίσης όμορφα αλλα μικρά δενδράκια θερμοκηπίων- φυτωρίων που αγόρασαν και φύτεψαν βιαστικά κάποιοι δήμαρχοι ή εκείνες οι περιβόητες επιτροπές ποιότητας της ζωής των δημοτών τούτης της πόλης.
Η εικόνα στο φωτογραφικό κάδρο άλλαξε , άλλαξε οριστικά η χλωρίδα τα δένδρα των παρόχθιων οδών .Τα υψίκορμα δένδρα οι λεύκες στον αστικό ποταμό γέρασαν αναπολούν μαζί μου στιγμές του περασμένου αιώνος που έζησαν πλάι στα ασταθή- ορμητικά ύδατα του αστικου ποταμού μας. Παλιές φωτογραφίες μαρτυρούν επίσης και μία άλλη λεπτομέρεια. Οι παρόχθιες γειτονιές ήταν κατάφυτες απο αυτά τα δένδρα. Τα παραδοσιακά μονοροφα σπίτια μόλις που διακρίνοντε στις παλιές φωτογραφίες. Σήμερα ανυψώθηκαν άψυχες πολυκατοικίες συντροφιά με ετοιμόρροπα ή ημιδιατηρητέα σπίτια , τσιμέντα, πλακάκια, μοντέρνας αρχιτεκτονικής κτήρια, άναρχη ανομοιομορφία προσόψεων σπιτιών συμπηρώνουν ένα άχαρο πλάζ παντελώς αποκομμένο απο την ιστορία και το παρελθόν της παλιάς Φλώρινας στις όχθες του ποταμού .Μαρτυρία σύγχρονη μιάς ακατάσχετης αντιπαροχής του νεοκλασσικού, του παλιού, του όμορφου του ωραίου με το νεοεισερχόμενο, το κακόγουστο γκράφιτι, το "βαρβαριστί μοντέρνο", το ξένο στοιχείο αποκομμένο , το παντελλώς άσχετο με την πανάρχαια ιστορία της Φλώρινας.Πολυκατοικίες , τσιμέντα, πλακάκια, σίδερα ....Το Βαρόσι είναι ασφυκτικά μικρό για να αποδόσει το μεγαλείο του παρελθόντος τούτης της πόλης. Κι όμως εκεί όπως και στο έρημο ζωολογικό κήπο ΄Φλώρινας ένας με δύο "σοφοί δήμαρχοι παρέα με άλλους γραμματισμένους καλαμαράδες" αποφάσισαν να πάρουν τα αλυσσοπρίονα να κόψουν να ξεπατώσουν να ξεριζώσουν τις υψίκορμες λεύκες ή τις κλαίουσες ιτιές της Φλώρινας....ΥΓΑυτά δέν νομίζω να εφαρμόζονταν σε κάθε πολιτισμένη πόλη του κόσμου