Η Δυναστεία των αρχαίων μακεδόνων Λυγκηστών

Παρασκευή, 13 Ιουλίου 2012
Λάζος ο βουνίσιος
Στην αρχαιότητα η περιοχή της Φλώρινας ήταν γνωστή με την ονομασία Λυγκηστίς ή Λύγκος όπως αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς Ηρόδοτος και Θουκιδίδης με σπουδαιότερες πόλεις την Ηράκλεια Λυγκηστίδα την Κέλλα την Βεύο και τον Μελιτώνα. Φέρει το όνομα από τον Λύγκο μυθικό ήρωα που φέρεται ως οικιστής της. Λυγκέας αναφέρεται επίσης ο υιός του Αφαρέα του Τυνδάρεω και της Αρήνης , αδερφός του Ιδα. Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Λυγκέας είχε δυνατή όραση «η οποία τρυπούσε με το βλέμμα τα στερεά σώματα και ολάκερη τη γή». Είχε συγγένεια με τους Διόσκουρους (υιούς του Δία) τον Κάστωρ και Πολυδεύκη του Τυνδάρεω. Όπως αναφέρουν ο Πίνδαρος , ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος κ.α.  η συγγενική σχέση Λυγκέα με τους Διόσκουρους χάλασε λόγω της κλοπής κοπαδιού βοδιών και απαγωγής των Λευκιππίδων ( Φοίβη και Ιλάειρα) από τους Διόσκουρους

Ή Λυγκηστίδα ή Λύγκος αρχικά ήταν ξεχωριστό βασίλειο με δική του δυναστεία , συγγενεύουσα με τους Βακχειάδες της αρχαίας Κορίνθου μέχρι την συνένωση του βασιλείου από τον Φίλιππο Β΄πατήρ του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η μητέρα του Φιλίππου Β΄ήταν η πριγκίπισσα Λυγκηστίδος Ευρυδίκη , κόρη του Λυγκηστή βασιλέα Αρραβαίου. Μία άλλη εκδοχή για την ονομασία προέρχεται από ένα αιμοβόρο άγριο θηλαστικό τον Λύγκα , που ζούσε στα βουνά . Να σημειώσουμε ο λύγκας σκοτώνει τα θύματα του όχι για να κορέσει την πείνα του αλλα κυρίως για να τα φονεύσει  . Στο βουνό Βόρρας - Βορέας όπως γράφει ο Ελάνικος , o μυθικός Βορέας ήταν Μακεδών πρόγονος και γενάρχης των μακεδόνων , παιδί του Αιόλου. Σύμφωνα με την μυθιστορία ήταν προϊστορικός βασιλιάς .Kυβερνούσε και μετακινιόταν ανα τον κόσμο με άγνωστα ταχύτατα μεταφορικά μέσα .

Ο Δεσμός Τημενιδών Βακχιάδων και Λυγκηστών

Μεταξύ της δυναστείας των Τημενιδών και Βακχιάδων του αρχ Λύγκου- Λυγκιστίδας προφανώς αναπτύχθηκαν ισχυροί δεσμοί αφού και οι μέν και οι δε ήταν στην καταγωγή Ηρακλειδείς το γένος και στην καταγωγή . Οι δε  Βακχιάδες καταγόμενοι από τον Βάκχι απόγονο του Αλήτη ο οποίος με την Κάθοδο των Δωριαίων ανέλαβαν την εξουσία στην Κόρινθο Οι απόγονοι αυτών ίδρυσαν τα πρώτα μακεδονικά βασίλεια και της αρχαίας Λυγκηστίδος ή Λύγκου.. Οι Λυγκηστές αναφέρει ο Στράβων ήταν γένος υπο τον βακχιάδη Αρραβαίο ( υπ Αρραβαίω των Βακχιάδων γένους ) εγγονή του οποίου υπήρξε η Ευρυδίκη θυγατήρ του Σίρρα ή Ιρρα Λυγκηστού σύζυγος Αμύντου μητήρ Φιλίππου , γιαγιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου Γ΄. .Σύμφωνα με  τον Ηρόδοτο ( Ε΄9) Κορινθίοισι γαρ ην πόλιος κατάστασις ..ολιγαρχίη και ούτοι η κλεόμενοι Βακχιάδαι ένεμον την πόλιν, εδίδοσαν δε και ήγοντο εξ αλλήλων ( Το πολίτευμα των κορινθίων ήταν ολιγαρχία και νεμομενοι την εξουσία αποκαλούνταν Βακχιάδες και αυτοί παντρεύονταν μεταξύ τους) Ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος αναφέρει τα της ανατροπής των Βακχιάδων από τον Κύψελο. Οι στενές συγγενικές σχέσεις τεκμαίρονται από την θέση που κατείχε στην μακεδονική ιεραρχεία επι Μεγάλου Αλεξάνδρου Γ΄ο Βακχιάδης Λεονάττος ή Λεόνατος Λυγκηστής κατά το γένος προσήκων Φιλίππου μητρί συντροφείς δε Αλεξάνδρου (Αρριανός αποσπ 178) Για τα βασίλεια της Λυγκηστίδος ο Θουκιδίδης αναφέρει «Περδίκας ήρχε των γαρ μακεδόνων εισί και Λυγκησταί και Ελιμιώται και άλλα έθνη επάνωθε, ξύμμαχα μεν εστί τούτοις και υπήκοα βασιλείς δε έχει καθ αυτά»

Ο Βακχιάδης Αρραβαίος ο Α΄με τον αναφερόμενο Θουκυδίδη ( Δ΄83 Αρραβαίου του Βρομερού Λυγκηστή Μακεδόνων βασιλέα ) βασίλευσε περι το 445π.Χ. και πρό αυτού ο Βρομερός ( 475π.Χ.) Άλλον βασιλέα νεώτερο με το ίδιο όνομα Αρραβαίο Β΄ αναφέρει ο Αριστοτέλης ( Πολιτικά 1311b) .ο οποίος θα πρέπει να ήταν εγγονός του Βακχιάδη Αρραβαίου Α΄ .Τον επιτρόπευε ο Σίρρας Λυγκηστής πατέρας της Ευρυδίκης ( μάλλον θείος του) αφού οι Βακχιάδες συνήθιζαν την ενδογαμία. Ο μέν Αρραβαίος η Αραβαίος ( Β΄) παντρεύτηκε την κόρη του Αρχελάου (413-399μ.Χ.) και ανέλαβε την εξουσία το 385 π.Χ.

Λυγκηστές πρίγκιπες και βασιλείς

625π.Χ. ο Λυγκηστής βασιλέας Αργαίος ο Α΄νίκησε τους Ιλλυριούς στα δυτικά όρια της Λυγκηστίδος κοντά στην σημερινή κοινότητα Βροντερό Πρεσπών και μάλιστα με την βοήθεια μαχητριών γυναικών της περιοχής. Προς τιμήν των γυναικών αυτών ( Μιλλαμόνες) έχτισε έναν ναό του Απόλλωνα .

352 π.Χ. ο Φίλιππος ο Β΄ανοικοδομεί την Ηράκλεια Λυγκηστίδα  στα ΒΔ όρια του μακεδονικού βασιλείου προς αποτροπή εισβολής γειτονικών εισβολέων αποδίδοντας στην οχυρωματική πόλη το όνομα του γενάρχου των Ηρακλειδών μακεδόνων , του Ηρακλέους ημίθεου γνωστού για τους άθλους και την άνοδο του στον ¨Όλυμπο των αρχαίων θεών Ως προς την τοποθεσία της Ηράκλειας Λυγκηστίδος οι γνώμες σήμερα διίστανται .Ο σκοπός ήταν η οχύρωση Β.Δ. της άνω μακεδονίας από επιδρομείς βαρβαρολαών. Έδωσε την ονομασία αυτή για να τονίσει όσους έφταναν σε αυτή την καταγωγή των αρχαίων μακεδόνων βασιλέων. Σε πολλά αρχαία νομίσματα όπως αυτό που ευρίσκεται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο στο Δίον Πιερίας,  ο Αλέξανδρος ο Γ φορούσε στο κεφάλι μία λεοντή με την κεφαλή λιονταριού ,σύμβολο του Ηρακλέους ,δηλώνοντας σε όλους την καταγωγή του. Υπάρχουν και άλλα αρχαία νομίσματα  ελληνιστικής περιόδου που τεκμηριώνουν την άποψη αυτή. ...;

ο Αρραβαίος Α΄ και ο Ηρομένης .Συμμετέχουν στην συνομωσία δολοφονίας του Φιλίππου Β΄, όπως και ο Αμύντας ο Λυγκηστής,ο Αλέξανδρος ο Λυγκηστής αργότερα στην συνομωσία κατά Αλεξάνδρου Γ΄. Στο σώμα των βασιλικών ακολούθων εταίρων υπερασπιστών του Μεγάλου Αλεξάνδρου διακρίνονται ο Αμύντας, ο Λεοννάτος ο Λυγκηστής και ο Αλέξανδρος ο Λυγκηστής .Όλοι Λυγκηστές στην καταγωγή .Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο Αμύντας που διακρίθηκε στην μάχη του Γρανικού ποταμού γίνεται βασιλέας της Βακτιριανής

Αερόπος ο Λυγκηστής. Βασίλευσε το 355 π.Χ. την ίδια χρονική περίοδο που ο Φίλιππος ο Β΄στέφθηκε βασιλιάς της αρχ. μακεδονίας. Ο Αερόπος έχασε την εξουσία όταν η Λυγκηστίδα ενσωματώθηκε στο μεγάλο βασίλειο της αρχ.μακεδονίας. Οι γιοί του ανατράφηκαν στην Πέλλα. Το ίδιο συνέβη με όλα τα ανεξάρτητα βασίλεια των Ορεστών, των ελιμειωτών , της Πελαγονίας και Τυμφαίας της άνω Μακεδονίας

. Ο Λεοννάτος ή Λεόναττος ο Λυγκηστής συγγενής της Ευρυδίκης και πιστότατος φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου της επιτελικής ομάδας των εταίρων τον ακολούθησε μέχρι τα βάθη της Ασίας ανταποκρινόμενος με επιτυχία όσες αποστολές του ανατέθηκαν Χαρακτηριστικό παράδειγμα ανδρείας και αφοσίωσης αναφέρω το επεισόδιο μεταξύ Αλεξάνδρου και του Κλείτου. Ο Λεονάττος ο Λυγκηστής ήταν αυτός που τόλμησε να πάρει το δόρυ απ το χέρι του Αλεξάνδρου όταν ο δεύτερος μετανιωμένος πικρά για τον φόνο του Κλείτου αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει . Ο Λεοννάτος ο Λυγκηστής ήταν αυτός που τραυματίσθηκε σοβαρά προκειμένου να σώσει τον Μέγα Αλέξανδρο από βέβαιο θάνατο στην μάχη με τον Πόρο στον Υδάσπη ποταμό. Για τις υπηρεσίες του ο Λεοννάτος ο Λυγκηστέυς στέφθηκε με χρυσό στεφάνι και έγινε βασιλέας μετα την λήξη της εκστρατείας. Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδου ο Λεόναττος ο Λυγκηστής ανέλαβε την διοίκηση της Φρυγίας και του Ελλησπόντου. Αν και επιθυμούσε να νυμφεφθεί την αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδου Κλεοπάτρα , αυτή του αρνήθηκε. Ο Λεόναττος ο Λυγκηστής βοήθησε τον Αντίπατρο στις επιχειρήσεις του στην Θεσσαλία. Σκοτώθηκε το 322μ.Χ. στο πεδίο της μάχης

Αλέξανδρος ο Λυγκηστής υιός του Αερόπου καταγόμενος από την ηγεμονική οικογένεια της Λυγκηστίδος. Μνημονεύεται από τον Διόδωρο Σικελιώτη γιός Αερόπου αδερφός Αρραβαίου και Ηρομένη. Συμφωνα με τον Αρριανό ( Αλεξάνδρου Ανάβασις Α΄7) ενεπλάκησαν στον φόνο του Φιλίππου β΄.. Ο Θουκιδίδης μας πληροφορεί ότι η οικογένεια αυτή γέννησε πολλούς βασιλιάδες της αρχαίας Μακεδονίας. Λόγω καταγωγής ο Αλέξανδρος ο Λυγκηστής κατατάχθηκε στην κορυφή της μακεδονικής αυτοκρατορίας. Γίνεται γαμπρός του Αντιπάτρου μετέπειτα βασιλέα της Μακεδονίας κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία . Συνεπλάκη το όνομα του  Αλέξανδρου Λυγκηστή στην συνομωσία δολοφονίας του Φιλίππου Β΄ και εξαγορά του από τον Πέρση Δαρείο. Ο Μέγας Αλέξανδρος τον συγχωρεί γιατί τον αναγνωρίζει ως βασιλέα. Ο Αλέξανδρος ο Λυγκηστής απολαμβάνει υψηλά αξιώματα τόσο στην πολιτική όσο και στην στρατιωτική ιεραρχία .Παρόλες τις τιμές που δέχθηκε αποδείχθηκε αχάριστος και ανάξιος των χαρισμάτων. Συνωμοτεί κατά της ζωής του Μεγάλου Αλεξάνδρου διατηρώντας επαφές ακόμη και με τον Πέρση Δαρείο. Ο Παρμενίων αποκαλύπτει στον Μέγα Αλέξανδρο την συνομωσία  όπου και συλλαμβάνεται .Η θανατική ποινή είναι βέβαιη μα ο Μέγας Αλέξανδρος τον φυλακίζει κάνοντας διπλωματικό ελιγμό μη ρήξης με τον Αντίπατρο , πεθερό του Αλέξανδρου Λυγκηστή. Κατ απαίτηση όμως του στρατού ο Αλέξανδρος ο Λυγκηστής οδηγείται στον θάνατο.

Αρραβαίος ο Λυγκηστής

Παρά την εμπλοκή του στην συνομωσία δολοφονίας του Φιλίππου του πατέρα και των αδερφών του ο Αρραβαίος από βασιλιάς της Λυγκηστίδας συμμετέχοντας στο πλευρό του Αλεξάνδρου Γ΄σε όλες τις μάχες στην Ασία , στέφθηκε βασιλειάς της Βακτιριανής. Χρυσό χαρόνειο νόμισμα στο αρχαιολογικό μουσείο της Καμπούλ Αφγανιστάν τεκμηριώνει λαμπρά την παρουσία του αρχαίου έλληνα βασιλέα Αρραβαίου χάριν στις ανασκαφές ομογενή Έλληνα καθηγητή της ακαδημίας Μόσχας κ.Βίκτωρ Σαραγιάννη.

Ευρυδίκη η Λυγκηστίς πριγκήπισσα  θηγατήρ Σιρρα Λυγκηστού.

Η Ευρυδίκη σε επιγραφές που χρονολογούνται το 350-340 π.Χ. αναφέρεται ως κόρη του Σίρρα Λυγκηστού ( Ανδρόνικος Βεργίνα αρχαιολογικές ανασκαφές 1992) Το όνομα της μνημονεύεται από ένα κείμενο ελάχιστα μεταγενέστερο του Αριστοτέλη Πολιτικά «όπου ο Αρχέλαος πιεζόταν ασφυκτικά από έναν πόλεμο ενάντια στους Λυγκηστές  Σίρρα και Αρραβαίο.Ο Στράβων σχολίασε την κυριαρχία των Βακχιάδων στους Λυγκηστές που άρχισε με τον Αρραβαίο. Μια κόρη του Αρραβαίου παντρεύτηκε τον Σίρρα Λυγκηστή το 450 π.Χ. και γέννησε την Ευρυδίκη .Πηγή του του  Στράβωνος ήταν ο Θεόπομπος. Ο Σίρρας επιμελητής του ανήλικου Αρραβαίου Β΄ήταν πλησιέστερος συγγενής του οίκου των Βακχιάδων. Η Ευρυδίκη παντρεύτηκε τον Αμύντα γύρω στο 393 η 391 π.Χ. Στις Αιγές ( σημ Βεργίνα) σε βάσεις δύο αγαλμάτων βρέθηκαν επιγραφές με αφιερώσεις της Ευρυδίκης στην Εύκλεια χρονολογίας 340 π.Χ.  Μνημονεύεται απο μεταγενέστερους συγγραφείς όπως ο Πλούταρχος που αναφέρει ...;Η Ευρυδίκη κόρη του Σίρρα αφιερώνει τούτο το άγαλμα στις Μούσες της πόλης επειδή ποθούσε την γνώση στην ψυχή της. Ευτυχής ως μητέρα παιδιών που μεγάλωσαν , φρόντισε να μάθει γράμματα , καταγραφές του προφορικού λόγου ( Ηθικά 14 b-c) To άγαλμα μπορεί να ήταν του Ερμή προστάτη των γραμμάτων Μάλιστα και ο Θεόπομπος το αναφέρει γιατί το είδε στις Αιγές. Ο Πλούταρχος και άλλοι συκοφαντικά αναφέρονται στο πρόσωπο της Ευρυδίκης σχετικά με την καταγωγή της. Παρόμοιοι συκοφάντες συγγραφείς ήταν ο Ιουστίνος , ο Αισχίνης και ο Σάτυρος Οι συκοφαντικοί ισχυρισμοί αυτών καταρρίπτονται από το γεγονός ότι η Ευρυδίκη ήταν Βακχιάς του βασιλεύοντος οίκου των Λυγκηστών.

Η Ευρυδίκη κατείχε εξέχουσα και άκρως τιμητική θέση ως βασίλισσα μητέρα τριών βασιλέων και μάλιστα ένα μέρος στην αγορά των Αιγών ήταν καθορισμένη για τις αφιερώσεις της προς τους αρχαίους θεούς. Ξεχωριστή θέση κατείχε και στην καρδιά των Βασιλοπαίδων την οποία τίμησαν ως αρμόζει . Το ότι αρχικά δεν γνώριζε γράμματα και έμαθε στο βασιλικό παλάτι που έχτισαν οι γιοί αυτό ήταν προς τιμή της. Όταν απεβίωσε η Ευρυδίκη ετάφη σε έναν μεγαλοπρεπή τάφο   με όλες τις πρέπουσες βασιλικές τιμές από τους εκλιπόντες γιούς .Μπορείτε να τον επισκευθήτε σήμερα στην σημερινή Βεργίνα ( αρχ Αιγαί) . Ο βασιλικός τάφος της Ευρυδίκης ήρθε στο φώς χάριν στις ανασκαφικές έρευνες του αρχαιολόγου Μανώλη Ανδρόνικου ο οποίος μεταξύ άλλων έφερε στο φώς σπάνια ευρήματα του αρχαίου μακεδονικού μεγαλείου.

Η Τιμωρία των υπερ βαρβάρων ελλήνων μισθοφόρων..

Ο Αλέξανδρος μετά την πρώτη νικηφόρα μάχη στον Γρανικό ποταμό αιχμαλώτισε έλληνες μισθοφόρους που πολεμούσαν εναντίον του με τον στρατό του Δαρείου. Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρουμε τι έγραψε ο Αρριανός στο έργο του Αλεξάνδου Ανάβαση.Έστειλε 300 περσικές πανοπλίες στην ακρόπολη των Αθηνών με την επιγραφή ..

Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλήν Λακεδαιμονίων ...;.

Τους δε έλληνες μισθοφόρους αιχμαλώτους τους έστειλε ως τιμωρία για καταναγκαστική εργασία (σημ κάτεργα ) πίσω στην Μακεδονία ...;

«όσους δε αυτων αιχμαλώτων έλαβε τουτους δε δησας εν πεδαις ες Μακεδονίαν απέπεμψεν εργάζεσθαι , ότι παρα την κοινή δόξαντων τοις Ελλησιν Έλληνες όντες ενάντια τη Ελλάδι υπερ βαρβάρων εμάχοντω αποπεμπει δε και αυτων αιχμαλώτους έλαβε δε και ες Αθήναις 300 πανοπλίες ΄

¨Όπως διαπιστώνει ο αναγνώστης η αρχαία Λυγκηστίδα και συγκεκριμένα ο βασιλικός οίκος της δυναστείας των Λυγκηστών διεκδικούσε την εξουσία . Οι σπουδαιότεροι των εταίρων του Αλεξάνδρου Γ΄ που διοικούσαν την Λυγκηστίδα τάξη ( φάλαγγα ) ήσαν Λυγκηστές των οποίων τα ονόματα προς τιμή τους συναντάμε σήμερα σε περιφ. κοινότητες της Φλώρινας  όπως Κρατερό(ς) Φιλώτα(ς) Αμύντας ( Αμύνταιο) Περδίκα(ς) Αντίγονο(ς)