Mountain Action : Αναμνήσεις Χριστουγέννων ..

Παραμονές Χριστούγεννα, πρωτοχρονιά αλλα και το Σάββατο του Λαζάρου στο χωριό ψέλναμε τα κάλαντα . Το έθιμο έχει ρίζες από την αρχαιότητα και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα. Δεν θα επεκταθώ στην προέλευση τους μα στο πώς τα ζήσαμε μικροί με τους φίλους πρίν μερικές δεκαετίες . Δεν γνωρίζω μα τα κάλαντα τα έχω συνδέσει στο μυαλό μου με τους αγγέλους με σάλπιγγες που ήταν ζωγραφισμένοι πάνω από την φάτνη όπου γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός και αναγγέλναν « το επι γής ειρήνη» . Την φάντη την τοποθετούσαμε πάντα κοντά στην βάση του πολύχρωμα στολισμένου Χριστουγεννιάτικου δένδρου με το αστέρι στην κορυφή .Το αστέρι που οδήγησε τους 3 μάγους σε μία φτωχική καλύβα της Ιερουσαλήμ όπου γεννήθηκε ο Ιησούς γιατί όλα τα ξενοδοχεία ήσαν γεμάτα την Άγια νύχτα των Χριστουγέννων .Τα κάλαντα ήταν ο προάγγελος των Χριστουγέννων. Όπως και να έχει όλοι τα κάλαντα τα έχουμε συνδέσει με τα μακρινά όμορφα αγνά και αθώα παιδικά μας χρόνια , που δεν θα ξαναγυρίσουν ποτέ. Τα πρώτα κάλαντα που θυμάμαι ήταν στο σπίτι του παππού Τραιανού .Είχε βαρυχειμωνιά , αρχές της δεκαετίας του 70. Προηγουμένως τα είχα πεί στο γεμάτο καφενείο όπου εργαζόταν . Μετά τα είπα στην γιαγιά την Θωμαί η οποία μου χάρισε μία σακούλα από εκείνες τις χαρακτηριστικές o-mamy καραμελίτσες. Ο Ηλίας μόλις είχε έρθει από την Λάρισα όπου υπηρετούσε στην αεροπορία, μόλις άκουγε τα κάλαντα που έψελνα στην γιαγιά με σήκωσε στα χέρια. Τα θυμάμαι σαν να ήταν χτές. Τα επόμενα κάλαντα που ενθυμούμαι ήταν σε ένα μικρό χωριό , λίγα χιλιόμετρα κοντά στα τότε σύνορα με την τότε Γιουγκλοσλαυία , όπου ζούσαμε όλοι σε ένα μικρό δωμάτιο, γιατί μόνο η μάνα εργαζόταν . Τριγυρνούσαμε μαζί με άλλα παιδιά, σαν τα σπουργίτια από σπίτι σε σπίτι, από πόρτα σε πόρτα,από αυλή σε αυλή για να πούμε τα χαρμόσυνα κάλαντα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς αλλα και το Σάββατο του Λαζάρου όπου κυρίως τα κορίτσια στόλιζαν με άνθη ένα καλαθάκι και έψελναν το «Σήκω Λάζαρε..κλπ κλπ . Στα κάλαντα που ψέλναμε στο χωριό οι νοικοκύρηδες των σπιτιών μας χάριζαν φρούτα , όπως μανταρίνια, πορτοκάλια, μήλα , μας δίναν φρεσκοζυμωτό ψωμί , ελίες κ.α. Τα μαζεύαμε και όλο χαρά τα πηγαίναμε στο σπίτι . Ήταν δύσκολα τα χρόνια εκείνα , κάπως πιο φτωχικά από τα σημερινά, μα βιώναμε τα κάλαντα, τις γιορτές εντονότερα παρά το τσουχτερό κρύο , τα χιόνια και τους παγωμένους η λασπωμένους χωματόδρομους που διασχίζαμε για να πούμε τα κάλαντα. Ήμασταν πιο δεμένοι , πιο αγαπημένοι, και το χαιρόμασταν όταν ψέλναμε τα κάλαντα ή απαγγέλναμε τα ποιήματα στην γιορτή του σχολείου. Όταν επιστρέψαμε στην πόλη σαν μεγαλώναμε τα κάλαντα ναι μέν σηματοδοτούσαν τον ερχομό των Χριστουγέννων - Πρωτοχρονιάς ή του Πάσχα αλλα και την παύση των σχολικών μαθημάτων .Στο Α΄δημοτικό εκεί δίπλα στο ποτάμι της πόλης, οι εορτές ξεκίναγαν με την λαμπρή σχολική εορτή που ετοιμάζαμε τον αξέχαστο δάσκαλο τον κ.Γιώργο αλλα και την κυρία Μαίρη, την κυρία Ελένη νωρίτερα. Εκεί γνώρισα τον παιδικό φίλο μου τον Ρούλη. Μαζί λέγαμε τα κάλαντα σε όσο περισσότερα σπίτια ή διαμερίσματα πολυκατοικιών της πόλης μπορούσαμε. Ξεκινούσαμε να λέμε τα κάλαντα από συγγενικά ή φιλικά σπίτια νωρίς το πρωί και μετά μέχρι να νυχτώσει όπου υπήρχε πόρτα χτυπούσαμε το κουδούνι για να μας ανοίξουν για να πούμε τα κάλαντα Ελάχιστοι δεν άνοιγαν την πόρτα για να ακούσουν τα κάλαντα .Ο Ρούλης κρατούσε ένα σιδερένιο τριγωνάκι και εγώ ένα πλαστικό δοχείο με μία σχισμή στο καπάκι για τα κέρματα Στην πόλη μας δίναν συνήθως κέρματα των 2 δρχ των 5δρχ των 10δρχ και σπανιότερα χαρτονομίσματα των 50δρχ η των 100δρχ ( κυρίως σε συγγενικά η φιλικά σπίτια) Το τριγωνάκι το ανακάλυψα μετά 35 χρόνια στο πατρικό μου σπίτι .Δάκρυσα από συγκίνηση σαν το πήρα στα χέρια μου. Τα κάλαντα τα ψέλναμε αψηφόντας το δρυμί ψύχος ακόμη και τα χιόνια που ήταν περισσότερα τα χρόνια εκείνα. Οι βιτρίνες των καταστημάτων με δώρα ήταν οι στασεις διαλλειμάτων στο ατελείωτο δρομολόγιο για τα κάλαντα. Με τον Ρούλη οι δρόμοι μας χωρίσαν στο Γυμνάσιο όπου γνωρίσαμε άλλες παρέες ΄'οπου ψέλναμε τα κάλαντα μέχρι το Λύκειο. Από τότε και μετά πάψαμε να λέμε τα κάλαντα .Αντ αυτού οι επισκέψεις σε συγγενείς παραμονές των Χριστουγέννων Πρωτοχρονιάς ή του Πάσχα αντικατέστησαν τα κάλαντα που ψέλναμε με τις παιδικές φωνές μας. Όταν μεγαλώσαμε αρκετά, όπως ήταν φυσικό πάψαμε να λέμε τα κάλαντα αλλα μα τας ψέλνανε άλλα μικρότερα παιδάκια που χτυπούσαν την πόρτα του σπιτιού . Σαν ήμουν φοιτητής στην Λάρισα πριν ανηφορήσω με το τραίνο στην Φλώρινα χτυπάει το κουδούνι . Οι άλλοι δύο συμφοιτητές όπου συγκατοικούσαμε ( ο Γιάννης απο το Πέραμα Πειραιά και ο Μήτσος απο τα Εξαμίλια Κορίνθου) είχαν φύγει την προηγουμένη ημέρα. Ποιος στην ευχή ήταν , ψιθύρισα. Ανοίγω την πόρτα και μία παρέα χαμογελαστών παιδιών ( μάλλον του Λυκείου ήταν ) άρχισαν να ψέλνουν τα κάλαντα .Δέν είχα ούτε φρούτα ούτε κέρματα να τους χαρίσω παρά μονάχα τα χρήματα για το αντίτιμο του εισητηρίου για το τραίνο της επιστροφής στην πόλη μου. Λοιπόν τους έβαλα σαν ήταν πρωί, όλους μέσα και τους κέρασα φραπέ και ζεστή σοκολάτα ακούγοντας ρόκ μουσική από κασσέτες σ το στέρεο ραδιοκασσετόφωνο που είχα αγοράσει κατόπιν σκληρών αποταμιεύσεων από ένα κατάστημα ηλεκτρικών ειδών στον πεζόδρομο της οδού Κούμα στην Λάρισα. Μία άλλη χρονιά είχε χτυπήσει την πόρτα του σπιτιού μου ένα κωφάλαλο παιδί .¨Ηταν τα πιο συγκινητικά κάλαντα που εχω ως ανάμνηση στην ζωή μου.Με νοήματα μου έδωσε να καταλάβω ότι δεν μπορούσε να ψάλει τα κάλαντα. Είχε ένα φορητό κασσετόφωνο , πάτησε το κουμπί, και άρχισαν να ακούγονται Χριστουγεννιάτικά κάλαντα . Ότι χρήματα είχα και δεν είχα πάνω μου του χάρισα .Δάκρυσε όταν τα πήρε. Ήταν τα πιο συγκηνιτικά κάλαντα που είχα ακούσει στην ζωή μου. Τα χρόνια περνούσαν , οι άνθρωποι αργότερα κατά συνέπεια και τα παιδιά ζούσαμε εποχές οικονομικής ευμάρειας. Τα μικρά παιδιά άρχισαν σιγά σιγά να μην λένε τα κάλαντα όπως τα ψέλναμε εμείς οι παλαιότεροι, οι ...γέροι κατά την μοντέρνα -νεανική τους ορολογία. Ένας μάλιστα μου είπε πέρσι, ότι άκουσε τα κάλαντα του εγγονού του μέσα από το κινητό τηλέφωνο ! Ετσι όλο και λιγότερα παιδιά έρχονται στην πόρτα του σπιτιού να μας πούν τα κάλαντα για να μας θυμήσουν το ερχομό των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς .... Στην πόλη των παιδικών νοσταλγικών μας αναμνήσεων των αθώων εκείνων παιδικών χρόνων που ψέλναμε τα κάλαντα, περιμέναμε τον ... Santa Claus να μας φέρει τα δώρα με την αλλαγή της χρονιάς οι συνήθειες, τα κάλαντα άρχισαν να ξεθωριάζουν , να χάνουν την εικόνα που είχαμε σχηματίσει οι παλαιότεροι στο μυαλό μας. Νέα μοντέρνα ήθη και έθιμα αποβιβάστηκαν τηλεφωνικά στο μυαλό μας ως μετεωρήτες .. Χτυπάει το κουδούνι του σπιτιού μου. Κλείνω εσπευσμένα το χρονογράφημα των αναμνήσεων μας. Λέτε να είναι κανένα παιδάκι που ψέλνει τα κάλαντα ? ψιθυρίζω.. Λάζος ο Βουνίσιος

Χρονογράφημα Λάζος ο Βουνίσιος Δεκέμβριος ! ο τελευταίος μήνας της χρονιάς. Ο μήνας του ετήσιου απολογισμού για τον καθένα ή καθεμία αλλα και ο μήνας των αναμνήσεων όσων έχουν περάσει. Ο μήνας των παραμυθιών που μας διηγόταν η γιαγιά δίπλα στην σόμπα ,μέχρι να έρθει ο Αι Βασίλης με τα δώρα ή η νέα χρονιά . Φωτογραφία του χρήστη Παλιές Φωτογραφίες - εικόνες ΦΛΩΡΙΝΑΣ. Δεκέμβριος ! Ο παππούς δούλευε στο καφενείο απ το πρωί μέχρι αργά το βράδυ .Οι γονείς στο σπίτι στόλιζαν το Χριστουγεννιάτικο δένδρο ένα αστέρι στην κορυφή , με την φάτνη στην βάση και τις πολύχρωμες μπάλες η γιρλάντες στα κλαδιά .Οι γιαγιάδες μαζί με τις νύφες ετοιμάζαν το εορτινό τραπέζι , στρώναν το καλό σερβίτσιο, ετοιμάζαν πίτες , σαλατικά, σούπες, το φαγητό μέχρι και κουραμπιέδες, μελομακάρονια και άλλα γλυκά ως επιδόρπιο. Ανήμερα των Χριστουγέννων το πρωί μετά την εκκλησία ο πατέρας με πήγε για πρώτη φορά στο καφενείο του παππού να του πώ τα κάλαντα. Το καφενείο ήταν γεμάτο κι άλλους παππούδες και πατεράδες.Καθώς έψελνα τα κάλαντα πετάχθηκε τρέχοντας ανάμεσα στα πόδια μου ένα ....κουρδιστό ποντικάκι .Μόλις σταμάτησε να τρέχει στο δάπεδο του καφενείου η τρομάρα μετατράπηκε σε χαρά. Ήταν το πρώτο δώρο του παππού που μου είχε χαρίσει μαζί με ένα αναψυκτικό να πιώ. Σινάλκο κόλα ! έγραφε στην ετικέτα του γυάλινου μπουκαλιού . Η πρώτη ανάμνηση , μακρυνή σαν όνειρο , απ το καφενείο του παππού. Στο εορταστικό τραπέζι το μεσημέρι είχαμε μαζευτεί όλη η οικογένεια παππούς, γιαγιά, ο πατέρας , η μητέρα , η αδερφή και ο θείος που είχε πάρει άδεια απο την Αεροπορία καθώς υπηρετούσε την θητεία του στην Λάρισα και με είχε ανεβάσει στους ώμους του να παίξουμε . Η γιαγιά την πρώτη ημέρα των Χριστουγέννων o-mammy.jpgξεδίπλωσε όλη την ζαχαρομαγειρική της Τέχνη που είχε σπουδάσει στην Οικοκυρική Σχολή νωρίτερα. Όλα έλαμπαν , όλα ευωδίαζαν στο εορτινό τραπέζι οικεγενειακή ζεστασιά .Τ α φαγητά , τα σαλατικά μέχρι και το γλυκό ήταν όλα φτιαγμένα απο την χρυσοχέρα την γιαγιά μας. Αξέχαστες οι σιροπιαστές φλογέρες και οι πατροπαράδοτες πίτες που έφτιαχνε με τα χεράκια της. Οι «φλογέρες»* ήταν σιροπιαστό τυλιγμένο ( σαν τσαλακωμένο πούρο ) φύλλο μπακλαβά με γέμιση ξηρούς καρπούς αμύγδαλα η καρύδια , κανέλα και άλλα μυστικά συστατικά , κάτι ανάλογο με το «Γιαννιώτικο μπακλαβά» αλλα σε μεγαλύτερο μέγεθος. Τις φλογέρες και πίτες έφτιαχνε η γιαγιά μας , μέχρι τα βαθιά γεράματα της κάθε φορά που έρχονταν Χριστούγεννα . Μετά το εορτινό τραπέζι μας χάρισε ένα σακουλάκι καραμέλες σε διάφορα χρώματα. Οι σοκολάτες και καραμέλες την εποχή εκείνη ήταν ακριβή απόλαυση . Το σακουλάκι έγραφε ...«O-MAMMY» γραμμένο στα Αμερικάνικα. Ήταν το πρώτο δώρο της γιαγιάς κι από τότε την προσφωνούσαμε όλοι «O-MAMMY» - ΒIG MAMY. Ήταν η μεγάλη αρχόντισσα της οικογένειας μας, ήταν η Μεγάλη Μητέρα μου με καταγωγή από την πανέμορφη Καστοριά.Επειδή όμως είχα προηγουμένως "ζαχαρώσει" από τις φλογέρες σαν αθώο παιδάκι που ήμουν δεν ήθελα καραμέλες αλλα ...παγωτό ! Με είχε πιάσει το ινάτι να μου φέρουν παγωτό και παρά την κατανόηση των μεγαλυτέρων εγώ χτυπιόμουν να μου φέρουν παγωτό. Το μοναδικό ζαχαροπλαστείο στην γειτονιά της εποχής εκείνης δεν έφτιαχνε παγωτό Χριστουγεννιάτικα όπως ήταν φυσικό αλλα κουραμπιέδες ή μελομακάρονια σε περιορισμένες ποσότητες. Όπως είπαμε ήταν Δεκέμβριος, Χριστούγεννα με πολλά χιόνια και πάρα πολύ κρύο.Τι να κάνουν οι γονείς το παιδάκι ήθελε παγωτό ...Οι γονείς μου διακριτικά είπαν ότι ήρθε η ώρα να φύγουμε από το σπίτι του παππού και της γιαγιάς . Εγώ δεν ήθελα με τίποτα , χτυπιόμουν, ήθελα ...παγωτό!Και πάλι η μεγάλη μου μητέρα , η βουνίσια η γιαγιά μου, είχε βρεί την ... «μαγική συνταγή» για να με καθυσηχάσει. Μου είπε στ αυτί ότι "το παγωτό θα το φέρει την νύχτα ο ...Αγιος Βασίλης μαζί με τα δώρα" !!!! Κάπως ησύχασα με την επλίδα ότι θα γίνει έτσι .Την επομένη από νωρίς τα χαράματα ξεσήκωσα τους πάντες στο σπίτι και πήγαμε ξανά στην γιαγιά και τον παππού όπου στην κουζίνα με περίμενε ένα μεγάλο μπολάκι παγωτό που φυσικά είχε φτιάξει η χρυσοχέρα η γιαγιά μου . Φυσικά εγω τότε σαν αθώο μικρό παιδάκι όπως ήμουν ενθουσιασμένος το ..πίστεψα ότι μου έφερε από την καμινάδα της σόμπας , την προηγούμενη νύχτα των Χριστουγέννων , ως δώρο ο ΑιΒασίλης μαζί με τα ελαφάκια και τα ξωτικά , ανάμεσα στο τσουβάλι με τα παιχνίδια και τα δώρα , το ...παγωτό για το οποίο είχα ψιλοχαλάσει το εορταστικό κλίμα την προηγούμενη ημέρα.Δεκέμβριος 1970.Ήταν σαν όνειρο , σαν παραμύθι, σαν μια γλυκιά ανάμνηση τα πρώτα Χριστούγεννα της ζωής μου στο σπίτι της γιαγιάς και το καφενείο του παππού .Σήμερα δεν υπάρχει πιά το σπίτι εκείνο , ανεγέρθηκε πολυκατοικία . Φωτογραφία του χρήστη Παλιές Φωτογραφίες - εικόνες ΦΛΩΡΙΝΑΣ. πηγή φώτο : αρχείο florinapast - ΦΣΦ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Αν και χρόνια πολλά πέρασαν από τότε δεν σβήνουν, μένουν ανεξήτηλες οι αναμνήσεις Σήμερα (2017) όλα σχεδόν έχουν αλλάξει. Οι γιαγιάδες οι μαμάδες , όχι βεβαια όλες, αγοράζουν έτοιμα γλυκά από τα ζαχαροπλαστεία, έτοιμα εδέσματα , σαλατικά ή φαγητά από τα διάφορα ιντερνασιονάλε σούπερ μάρκετς ( ακόμη και παγωτά καταχείμωνο !) Τα παραμύθια της γιαγιάς δίπλα στην σόμπα γίναν πολύχρωμα παραμύθια στις τηλεοράσεις,στα κομπιούτερς , στα σινεμά , σε ιλουστρασιόν βιβλιοεκδόσεις μέχρι κινούμενα σχέδια του λύκου με την κοκκινοσκουφίτσα μέσα από τηλέφωνα κινητά. Τα κάλαντα των παιδικών μας ονείρων γίναν ξενόφερτες τυποποιημένες γκλαμουρους χορεσπερίδες η μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις για διάφορα ...φιλανθρωπικά. Τις εορτές των Χριστουγέννων η της Νέας Χρονιάς ο καθένας γιορτάζει ξεχωριστα στο σπίτι του και ξωμένουν πίσω μονάχοι - λυπημένοι οι γεροντότεροι στα σπιτικά τους Σκληρή η αποξένωση μεταξύ συγγενών και φίλων που δεν γυρίζουν πίσω . Κρίση ανθρώπων όχι μόνο οικονομική και νοσταλγικά παραμύθια σαν εκείνο το ..Χριστουγεννιάτικο παγωτο ! Άλλες εποχές εκείνες άλλα παραμυθια με ξεθωριασμένες ελπίδες, ψευτικα γλυκά όνειρα για το Νέο Έτος,ίδια και απαράλλακτα από τότε που είμασταν μαζεμένοι σαν τα παγωμένα σπουργίτια τριγύρω από την σόμπα της γιαγιάς η στο καφενείο του παππού για να μας λέει διάφορα παραμύθια , ιστορίες του χτές , αναμνήσεις από τα παλιά , μακρινά αλλά γλυκά εκείνα χρόνια όταν ήμασταν αθώα μικρά παιδιά ...

Αναμνήσεις! που δέν θα τις ξαναζήσουμε με τίποτα στο μέλλον

Οι Φωτιές της Φλώρινας 2015

23 Δεκεμβρίου 2015

Το στέγαστρο του ...Χριστουγεννιάτικου συσσιτίου με τοπικά εδέσματα .

Βαρόσι -Το καραβάκι του ποταμού Σακολέβα.

Έικόνες και σπίτια μίας άλλης εποχής

Ανηφορίζουμε στην πλατεία ηρώων με τον πύργο και το ρολόι

Μαγευτική νύχτα παραμονές Χριστουγέννων στην Φλώρινα
23 Δεκέμβριου φωτιές βεγγαλικά έναστρος ουρανός με πανσέληνο χωρίς χιόνια .
Σπάνια τα συναντάς όλα αυτα μαζί !!!