Tα φορτηγά STAYER και REO των ...αναμνήσεων

    

    

Αρκετοί ...μηχανόβιοι από εμάς έχουμε φυλαγμένη, στο χρονοντούλαπο των αναμνήσεων μία ιστορία που εμπλέκεται το θρυλικό φορτηγό με το μεγαλοπρεπές όνομα «ΣΤΑΓΙΕΡ». Άλλοι το θυμόμαστε απο την στρατιωτική μας θητεία , άλλοι σάν πυροσβέστες, άλλοι σάν οδηγοί στους λόχους μεταφορών στον στρατό η σε διάφορες υπηρεσίες όπου χρησιμοποιηθηκε ή απλά το θυμόμαστε σάν θεατές καθώς περνούσε καλογυαλισμένο ( με πετρέλαιο ) στις παρελάσεις ή σάν απορριματοφόρο στους δρόμους των πόλεων. alt Ένα φορτηγό συνυφασμένο με την σύγχρονη ιστορία του ελληνικού στρατού και συνάμα με την αιωνία της η μνήμη ελληνική αυτοκινητοβιομηχανία που απασχολούσε δεκάδες σημερινούς συνταξιούχους που απολαμβάνουν την απομαχική τους σύνταξη (Οτι απέμεινε δηλαδή) Κατάφερε το φορτηγάκι αυτό να γίνει γνωστό για τα εκατομμύρια χιλιόμετρα που η ακούραστη μηχανή του ήταν ικανή να γράψει, για τις τεράστιες αντοχές του αλλά και τις πολυάριθμες παραξενιές του. Δεν είχα την τύχη να οδηγήσω ποτέ τη ζωντανή ιστορία φορτηγό θρύλο του ελληνικού στρατού , έχω ακούσει όμως πολλά γι αυτήν. Πέραν των βασικών χαρακτηριστικών που έφεραν όλα τα ΣΤΑΓΙΕΡ, 5τάχητα με μηχανικό κιβώτιο, 120 -170hp και 10100-12.000kgμεικτό βάρος, θεωρώ πως κάθε ΣΤΑΓΙΕΡ είχε τα δικά του χαρακτηριστικά που το έκαναν μοναδικό. Το καθένα ήθελε το δικό του χειρισμό. Ο Σώτος απο τον Λαγκαδά και ο Νίκος απ τα Σέρβια Κοζάνης του λόχου που υπηρετούσαμε την Πατρίδα , είχανε την τιμή να οδηγήσουν ΣΤΑΓΙΕΡ όσο υπηρετούσαμε σε ΤΟΛ στο αξέχαστρο Πολύκαστρο Κιλκίς μου περιέγραφε με ποια μέθοδο έμπαινε η πέμπτη, ένας άλλος ( μου διαφέυγει το όνομα του απ την Κοζάνη) που οδήγησε στο Τάγμα Μεταφορών θυμάται ότι ίδρωνε για να καταφέρει να στρίψει .Θυμάμαι πολλούς στρατιώτες που είχαν κρεμασμένη ένα σταυρουδάκι η μία εικόνα της Παναγίας πίσω απο το κάθισμα του οδηγού για να τους προστατεύει στις σκληρές στρατιωτικές ασκήσεις. Εμείς οι απλοί στρατιώτες καθόμασταν σε κάτι ξύλινα στασίδια δεξιά η αριστερά της καρότσας ( όταν έβρισκε λακούδα ταρακουνούσε σάν εκείνο ταψί που είδα τις προάλλες σε ένα λούνα πάρκ) Καθισμένοι είμασταν κατω απο μία χακί τέντα καραβόπανου που είχαν ράψει οι στρατιώτες του Τάγματος Τεχνικού.Όταν πέρναγε απο χωματόδρομο οι εισπνοές ΄σύννεφων χώματος ήταν στην ημερησία διάταξιν. Το φορτηγάκι ΣΤΑΓΙΕΡ ήταν κατάλληλο για όλες τις δουλειές απο την συγκομιδή σκουπιδοτεκενέδων του στρατοπέδου ,την μεταφορά βαρελιών καυσίμων η στρατιωτων ,μέχρι την μεταφορά βαρέως τύπου οπλισμού , πυραυλίκών βαρύτερων η ελαφρότερων αντιαεροπορικών συστημάτων , κινητά ραντάρς κ.α. Όσοι φαντάροι είχαμε ...καλλιτεχνικές ανησυχίες ζωγραφίζαμε τον χαρακτηριστικό χρωματισμό παραλλαγής του Στάγιερ ή το "πετρελαιώναμε" να γυαλίζει πρό των Ταξιαρχικών επιθεωρήσεων . Μου έχουν αφηγηθεί μάλιστα και μία ιστορία για ένα ΣΤΑΓΙΕΡ που ήθελε "ειδική μεταχείριση" για να πάρει μπρος .Έβαζες ένα καρφί ( αντί για κλειδί) στην κλειδαρια του τιμονιού για να πάρει μπρός ο κινητήρας . Αρκετοί σημερινοί φορτηγατζήδες απέκτησαν το δίπλωμα οδηγήσεως στον στρατό οδηγώντας ΣΤΑΓΙΕΡ η οι παλιότερες "σειρές" τα θρυλικά ΡΕΟ που είχε παραλάβει ο Ελληνικός Στρατό απο τον πόλεμο της νοτίου με βορείου Κορέας. Αναμνήσεις.... Τα θρυικό ΣΤΑΓΙΕΡ όμως, πέραν των παραξενιών του, κουβαλάνε μαζί του μια πραγματικά μεγάλη ιστορία. Είναι αυστριακής προέλευσης και προήλθαν από την εταιρεία «Josef und Franz Werndl & Co» η οποία μέχρι το 1864 κατασκεύαζε μονόκανα τουφέκια. Το 1924 μετονομάστηκε σε "Steyr-Werke AG" ενώ το 1990, διαιρέθηκε σε διάφορες επιμέρους επιχειρήσεις. Έχει δραστηριοποιηθεί στην παραγωγή φορτηγών, τρακτέρ, αυτοκίνητων, όπλων, ρουλεμάν και ποδηλάτων. Σήμερα η «Steyr-Daimler-Puch Spezialfahrzeug GmbH» όπως πλέον έχει μετονομαστεί ασχολείται με την κατασκευή ειδικών στρατιωτικών οχημάτων. Τα ΣΤΑΓΙΕΡ του ελληνικού στρατού (Steyr 680M ή Στάγιερ Μάραθων) κατασκευάζονταν το διάστημα 1972-1987 από την ΣΤΑΓΙΕΡ ΕΛΛΑΣ ΑΒΕ (σημερινή ΕΛΒΟ). Με δικές μου αναφορές απο το http://trucking.gr/index.php/categories/health/item/324-stagier-ena-fortigo-dekades-anamniseis

 

 

Αφορμή για το χρονογράφημα που θα μοιραστούμε απόψε ήταν και  μία φωτογραφία που βρήκα ψάχνοντας κάτι εντελώς άσχετο στα ιντερνέτ.Η φωτογραφία απεικόνιζε ένα θρυλικό ΡΕΟ  του Ε.Σ. Μόλις το είδα το μυαλό μου "ταξίδεψε" μερικές δεκαετίες πρίν στο ιστορικό Μεσολόγγι .

  

   

   

Τότε ..νεοσύλλεκτο φανταράκι ήμουν σε ένα στρατόπεδο στο ιστορικό Μεσολόγγι με τό ένδοξο παρελθόν-ιστορία . ¨Ηταν σταθμευμένο μονίμως απέναντι απο το πέτρινο παράθυρο του λόχου νεοσυλλέκτων  όπου μας είχαν εγκαταστλησει .Ήταν απο τις πρώτες εικόνες ωραίων οχημάτων του στρατού που είχαν εντυπωθεί στο μυαλό μου σάν είδα το θρυλικό ΡΕΟ ( υδροφόρα ) Σε παλιότερο χρονογράφημα μου ξετυλίξει τις εμπειρίες που έζησα  είτε στην καρότσα είτε σαν συνοδηγός  στα ΡΕΟ στο άλλο το θρυλικό STAYΕR ή τις "Καναδέζες"     όταν  υπηρετήσαμε τον στρατό

       

Το ΡΕΟ υδροφόρα ( "ο νερουλάς" στην φανταρίστικη ορολογία) ΄ηταν  σταθμευμένο σε ένα όχρο όπως είπα δίπλα στο κτήριο του διοικητή,  πλάι στο χώρο σίτισης και έναν κήπο με πανέμορφα υψήκορμα  φοινικόδενδρα.¨Ως βουνίσιος πρώτη φορά έβλεπα στην ζωή μου φοινικόδενδρα ! ....αλλα και το όχημα αυτό που έβλεπα απο μικρός μόνο σε πολεμικές ταινίες στο σινεμά  .¨Ηταν που λέτε γεμάτο νερό το τεράστιο βυτίο του και εμείς είχαμε τεθεί σε πλήρη ετοιμότητα ( πυροπροστασία)  μιά και ήταν καλοκαίρι με αφόρητη ζέστη ( σάν την σημερινή ) άπνοια και έντονη υγρασία Πέρα απο την πυροπροστασία το όχημα αυτό εξυπηρετούσε τις ανάγκες μας σε ύδωρ όταν ξεροσταλιάζαμε σε διάφορα γυμνάσια του στρατού και χρησίμευε ακόμη και για το καθημερινό ( υποχρεωτικό) πρωινό ξύρισμα προσώπου , πλύσιμο δοντιών , όταν ήμασταν αγγαρεία  στην λάντζα ή στο ύπαιθρο για το πλύσιμο με ..σκούπα ή με τα χέρια  των τεράστιων λαμαρινών, της καραβάνας , των δίσκων, των  μαγειρικών σκευών ( τεράστια καζάνια , κουτάλες, κατσαρόλες, τηγάνια  κλπ) Υπήρχε μάλιστα και ειδικότητα οδηγός βυτιοφόρου υδροφόρας !  Μία μέρα, πρίν μετεγκατασταθώ απο το ΚΕΝ (Κέντρο για νεοσύλλεκτους)  σε μονάδα  στο Πολύκαστρο Κιλκίς  , το είδα να καταβρέχει με ένα ψεκαστήρα όλο το χωμάτινο γήπεδο συγκεντρώσεων ή εκτέλεσης ασκήσεων ακριβείας για την υποδοχή επισήμων , συγγενών , φίλων η άλλων αγαπημένων μας προσώπων  που θα έρχονταν για την ορκωμοσία νεοσυλλέκτων του κέντρου εκπαίδευσης όπου είχαμε παρουσιαστεί ( στραβαδιών η "ψαροκασέλες" μας αποκαλούσαν αποδοκιμαστικά οι παλιοσειρούλες και οι εκπαιδευτές σάν έναν Πατρινό που δέν θέλω να τον θυμάμαι .. ) Ποιός άνδρας που υπηρέτησε τότε δέν έζησε , δέν θυμάται ανάλογες αναμνήσεις ή εμπειρίες , θα μου πείτε. Ωραία 2 χρόνια ήταν τότε, όχι πώς σήμερα είναι χειρότερα ( με ....ελάχιστους μήνες θητεία !!! )   

Τα χρόνια περάσαν.Κι όμως τα οχήματα αυτά αν και σήμερα είναι παροπλισμένα , πεταμένα , σκουριασμένα ίσως μισοδιαλυμένα ξεψυχάν σε κάποια μάντρα.... έγραψαν την δική τους ιστορία συνέβαλαν τα μέγιστα τόσο σε ειρηνικές περιόδους όσο και εν καιρώ πολεμου. Για κάποιους σήμερα αποτελούν δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα ώς...παλιοσίδερα αλλα για κάποιους "μηχανόβιους" σάν εμένα αποτελούν ανεξίτηλο κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας αλλα και της ζωής μας

   

Το παρακάτω άρθρο είναι πλέον ενδεικτικό ....

    

   

Οχήματα του ΣΔΙΟ διαφόρων τύπων και χρονολογιών στο Athens Flight Week στο αεροδρόμιο της Δεκέλειας.

   

Φωτογραφία: Ακης Παρασκευόπουλος απο το http://www.tovima.gr/society/article/?aid=535300

Οχήματα που κέρδισαν και τη μάχη με τον χρόνο Οχήματα του ΣΔΙΟ διαφόρων τύπων και χρονολογιών στο Athens Flight Week στο αεροδρόμιο της Δεκέλειας. Φωτογραφία: Ακης Παρασκευόπουλος

Πάθος με τα παλαιά αυτοκίνητα έχουν πολλοί. Πόσοι όμως έχουν πάθος με τα ιστορικά στρατιωτικά αυτοκίνητα; Στο εξωτερικό υπάρχουν δεκάδες σύλλογοι που αναπαλαιώνουν και διατηρούν ιστορικά στρατιωτικά οχήματα. Από το 1985 στην Ελλάδα υπάρχει ο Σύλλογος Διατηρήσεως Ιστορικών Οχημάτων με σκοπό την αναζήτηση, την περισυλλογή, την αναπαλαίωση και τη διατήρηση αντιπροσωπευτικών οχημάτων που χρησιμοποιήθηκαν από τον Ελληνικό Στρατό την περίοδο 1940 - 1960.

Ο σύλλογος είναι μη κερδοσκοπικό σωματείο ενώ είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Φίλων Παλαιού Αυτοκινήτου. H αναπαλαίωση των οχημάτων δεν περιορίζεται μόνο στο τεχνικό μέρος αλλά γίνεται προσπάθεια να τονιστεί και το ιστορικό μέρος ώστε τα οχήματα να φέρουν ακριβείς αριθμούς, χρώματα και διακριτικά της περιόδου καθώς και σωστό εξοπλισμό (σκαπανικά, ασυρμάτους κ.τ.λ.). Τα μέλη του Συλλόγου, ιδιοκτήτες οι περισσότεροι τέτοιων οχημάτων, αφιερώνουν χρόνο και ξοδεύουν χρήματα καθώς η απόκτηση και αναπαλαίωση ενός στρατιωτικού οχήματος είναι δαπανηρή υπόθεση. Τα οχήματα παίρνουν ζωή από τα μέλη του συλλόγου που με μεράκι προσπαθούν να τους αποδώσουν την αυθεντική τους μορφή. Πρόκειται για οχήματα ηλικίας μισού αιώνα με χαρακτηριστικά που θα συγκινούσαν ελάχιστους από τους συνηθισμένους λάτρεις της αυτοκίνησης. Είναι αργά, αντιοικονομικά (κατανάλωση περίπου 20 λίτρα βενζίνης στα 100 χλμ.), όχι ιδιαίτερα άνετα, με περιορισμένους χώρους και δεν προσφέρονται για μετακινήσεις μεγάλων αποστάσεων ενώ η αρχική τους κατάσταση είναι συνήθως κακή και με πολλές ελλείψεις (ιδιαίτερα για οχήματα που έχουν αποκτηθεί απευθείας από τον στρατό). Ενας από τους σκοπούς του συλλόγου είναι και η αλληλοβοήθεια των μελών όσον αφορά τις τεχνικές πληροφορίες για τη συντήρηση και την επισκευή των οχημάτων αλλά και την εύρεση ανταλλακτικών αφού πρόκειται για οχήματα με μέσο όρο ηλικίας τα 60 έτη. Για τον λόγο αυτόν ο σύλλογος έχει συχνές επαφές με παρόμοια σωματεία και συλλόγους από το εξωτερικό. Πέραν όμως των οχημάτων τα μέλη του ΣΔΙΟ έχουν με τα χρόνια αποκτήσει σημαντικά αντικείμενα στρατιωτικού και ιστορικού ενδιαφέροντος, όπως προσωπικά είδη στρατιωτών, έγγραφα, φωτογραφίες, στολές, εξοπλισμό. Επιδίωξη του συλλόγου είναι η απόκτηση ή η παραχώρηση ενός κατάλληλου χώρου για τη στέγαση των οχημάτων και των αντικειμένων με τη μορφή μουσείου ώστε να εξασφαλιστεί η συντήρησή τους. Ως σήμερα ο σύλλογος έχει λάβει μέρος στις εκδηλώσεις για την επέτειο της Μάχης της Κρήτης στα Χανιά και στο Ηράκλειο και σε παρελάσεις για την επέτειο της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου σε διάφορους δήμους της Αττικής. Επίσης έχει πραγματοποιήσει επισκέψεις στα συμμαχικά νεκροταφεία Φαλήρου, Σούδας, Λέρου και το ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο στο Ρίμινι Ιταλίας. Το 1989, το 1994 και το 1999 μέλη του συλλόγου έλαβαν μέρος στις εκδηλώσεις εορτασμού της συμμαχικής απόβασης στη Νορμανδία. Σπάνια συλλογή Στον σύλλογο είναι εγγεγραμμένα περίπου 70 οχήματα εκ των οποίων τα 11 είναι ιδιοκτησίας του συλλόγου ενώ τα υπόλοιπα ανήκουν σε μέλη του. Πρόκειται για οχήματα ιδιαίτερης σημασίας, όχι μόνο για τον ρόλο που διαδραμάτισαν σε εμπόλεμες περιόδους αλλά και για τις υπηρεσίες που προσέφεραν σε περιόδους ειρήνης στον ιδιωτικό τομέα ως μέσα μαζικής συγκοινωνίας ή μεταφορών. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσοστό αυθεντικότητας των οχημάτων κυμαίνεται από 70% ως 95%, πράγμα δύσκολο αν σκεφτεί κανείς τη δυσκολία εύρεσης ανταλλακτικών λόγω παλαιότητας.

Αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσοστό αυθεντικότητας των οχημάτων κυμαίνεται από 70% ως 95%, πράγμα δύσκολο αν σκεφτεί κανείς τη δυσκολία εύρεσης ανταλλακτικών λόγω παλαιότητας.

Willys MB & Ford GPW
Wilys M38 (Willys MC) Willys M38A1
Οtter Mk1 Canadian Military Pattern (CMP) Universal Carrier MK2 Dodge WC-54 Harley-Davidson WLA !!!! Daimler Scout Car (Dingo) M422 Mighty Mite M151

Το πιο σπάνιο όχημα που διαθέτει ο σύλλογος είναι ένα καναδικής κατασκευής Otter 1 MK 1 του 1942. Πρόκειται για ένα ελαφρύ αναγνωριστικό όχημα ιδιαίτερα σπάνιο αφού υπάρχουν μόλις 6-7 οχήματα στον κόσμο στη λειτουργική κατάσταση που το έχει ο ΣΔΙΟ. Το συγκεκριμένο όχημα αποβιβάστηκε στο Κατάκολο το απόγευμα της 24ης Σεπτεμβρίου 1944 και ανήκε στη 2908 Μοίρα Προστασίας Αεροδρομίων της Βρετανικής Πολεμικής Αεροπορίας. Από το Κατάκολο η μοίρα προωθήθηκε στον Αραξο όπου προστάτευε το αεροδρόμιο ενώ αργότερα ενίσχυσε τις συμμαχικές δυνάμεις στην Πάτρα. Μετά το τέλος του πολέμου τα οχήματα της μοίρας (συμπεριλαμβανομένου και του Otter) δόθηκαν στον Ελληνικό Στρατό. Το 1960 αποσύρθηκε από τον στρατό και το 1990 παραχωρήθηκε στον ΣΔΙΟ. Παρόμοιες ιστορίες με του Otter συνοδεύουν τα περισσότερα οχήματα του συλλόγου, όπως για παράδειγμα το Μ3 scout car που βρίσκεται σε διαδικασία ανακατασκευής και που ήταν το πρώτο συμμαχικό όχημα που μπήκε στην απελευθερωμένη Αθήνα.

Πληροφορίες για τον σύλλογο μπορείτε να βρείτε στην τοποθεσία: www.sdio.gr στο HeliosPlus




Φώτο αρχείου Τελευταία φορά είδα ΡΕΟ σε μία εκδρομή στο βουνό πέρσυ...

REO χωματουργικών εργασιών στο βουνό Βαρνούντας

23 Απριλίου 2016