Διαχρονικά η κοινωνική συμπεριφορά των ….πανηγυρτζήδων δεν άφησε ασυγκίνητους πλήθος φιλοσόφων, ιστορικών, λογοτεχνών ακόμη και μυθοποιών, από την ελληνική αρχαιότητα μέχρι σήμερα Όπως ο Αίσωπος ,στο γνωστό από τα παιδικά μας χρόνια, μύθο «ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας».Αργότερα ο Αρριανός στο έργο του «Αλεξάνδρου Ανάβασις» κάνει αναφορά για τον τάφο ενός ξακουστού πανηγυρτζή Βασιλέα των Ασσυρρίων ονόματι Σαρδανάπαλος ή Ασσουρσανιπάλ ( 7ος αιων. π.Χ.,668-626 π.Χ.).Στο τάφο του υπήρχε μία επιγραφή όπου έγραφε (αναφέρει ο Αρριανός)… «Συ δε ώ ξένε, έσθιε , πίνε, αφροδισίαζε, τάλλα δ΄ούδεν» δηλ «εσύ ξένε , τρώγε, πίνε, διασκέδαζε διότι τα πάντα τα άλλα τα ανθρώπινα πράγματα, δεν είναι άξια λόγου» (αυτός και εάν είναι ο διαχρονικός ορισμός του υλισμού αλλά και των.. πανηγυρτζήδων!!!)Ο Σαρδανάπαλος έζησε μια άστατη και ακόλαστη ζωή. Έμεινε στην ιστορία (εκτός από τα στρατιωτικά - οικονομικά επιτεύγματα του) κυρίως για το πλήθος ηδυπάθειας και τον υπέρμετρο υλιστικό βίον του .Χαρακτηριζόταν από το πλήθος πανηγυριών, και άλλων γλεντιών που έκαμνε όσο ζούσε. Εξ ού και η προμετωπίδα στον τίτλο του παρόντος χρονογραφήματος ( Σαρδαναπαλισμός)….Μετέπειτα ,κατά τα Ρωμαϊκά έτη, επικράτησαν ανα τον κόσμο οι γνωστές ρωμαϊκές φιέστες και πανηγύρια άρτων και θεαμάτων πανηγυρτζήδων αυτοκρατόρων (όπως εκείνα τα γλέντια του Καλιγούλα) προκειμένου να καλύψουν την υλιστική ματαιοδοξία βασιλέων και την αχαλίνωτη μιζέρια των υπηκόων τους ικανοποιώντας με απληστία τα κατώτερα ανθρώπινα πάθη και σκέψεις τους.. Κατά την περίοδο του Βυζαντίου υπήρχαν μεγαλοπρεπέστατες απαστράπτουσες τελετές πανηγύρια .Ασχέτως του γεγονότος ότι οι λοιπές επαρχίες εκείνης της λαμπρής αυτοκρατορίας, λιμοκτονούσαν ή δέχονταν τις ορδές των βαρβάρων επιδρομέων από ξηράς ή τα ρεσάλτα των πειρατών από θαλάσσης. Μετά την επανάσταση των Ελλήνων το 1821 τα λαϊκά πανηγύρια (μέχρι και λίγες δεκαετίες πρίν ) ήταν η μοναδική λαϊκή έκφραση γνήσιας χαράς , ψυχαγωγίας , συνάντησης των ανθρώπων κάνοντας ένα μικρό διάλλειμα (σύντομης χρονικής διάρκειας) από την σκληρή επιβίωση τους Γίνονταν συνήθως σε ένα θρησκευτικό ή τοπικό γεγονός τηρώντας τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις ακόμη και σε αρραβώνες , γάμους ή βαφτίσια η αφίξεως συγγενικού προσώπου που είχε ξενιτευτεί…. Στα νεώτερα χρόνια της ιστορίας μας «ενδημούσε» στις τοπικές κοινωνίες μία μικρή μερίδα ανθρώπων τους οποίους ο λοιπός κόσμος τους αποκαλούσε κυριολεκτικά ή μεταφορικά .. πανηγυρτζήδες.. Πέραν των άλλων ασχολιών ,έμμονη ιδέα τους ήταν η ανελλιπής συμμετοχή στα πολυτελή γλέντια και στις σπάταλες φασαρίες. Κρατούσαν κάτι τεφτέρια με ημερομηνίες πανηγυριών σε χωριά και πόλεις λές και ήταν το ..ευαγγέλιο της ζωής τους!. Η δε συμμετοχή τους σε αυτά γινόταν με απόλυτη χωρίς παρεκκλίσεις θρησκευτική ευλάβεια. Οι δε εξυπνότεροι εξ αυτών εκμεταλλευόμενοι το λαϊκό γεγονός ξεπουλούσαν την απούλητη πραμάτεια του μαγαζιού τους ή έστηναν πρόχειρους πάγκους με ότι ξεχασμένα προικιά είχαν από τον γάμο για να τα δείξουν στους άλλους. Έτσι μεταπήδησαν στην μικρομεσαία αστική τάξη των πλανόδιων εμπόρων , μικροπωλητών γνωστοί με τον όρο πλανόδιοι πραματευτάδες (γυρολόγοι) .Εξ ού προήλθε κατά κάποιον τρόπο και ο όρος εμποροπανήγυρις. Άλλοι όσοι κατείχαν από το σπίτι ή έμφυτα (εμπειρικά) στοιχειώδεις γνώσεις μουσικών οργάνων ( ντέφια , βιολιά κ.α.) καλλιέργησαν το ταλέντο τους , έγιναν πλανόδιοι μουσικοί ( με λατέρνες ή χωρίς) και εξασφάλισαν ή συμπλήρωσαν ένα αξιοπρεπές εισόδημα στην ζωή τους. Με το ίδιο σκεπτικό ξεφύτρωσαν και οι περιοδεύοντες θίασοι, τσίρκο, ,οι αρκουδιάρηδες, οι «μασήστες» και λοιποί… Οι πανηγυρτζήδες λοιπόν λόγω του σκοπού που είχαν βάλει στην ζωή τους εξελίχθηκαν είτε σε σεβαστά μέλη της κοινωνίας είτε απλά αντιμετωπίζονταν περιπαιχτικά από τον κόσμο του μόχθου, του μεροκάματου, της σκληρής εργασίας στο χωράφι, στην φάμπρικα, στο γιαπί της οικοδομής κ.α. χώρους εργασίας .Ασφαλώς και γνώριζαν τι συνέβαινε γύρω τους, αλλά ξεγελούσαν με χαρωπό τρόπο διασκεδάζοντας τις όποιες αρνητικές εντυπώσεις .Εξ ού και ο όρος «δια σκέδαση» δηλ «για σκοτείνιασμα» , για ψυχολογική κάλυψη παραλλαγή των κοινωνικών - οικονομικών προβλημάτων της κοινωνίας η του περίγυρου …Για να φτάσουμε σήμερα στην «δεκαετία του ΑΘΕΝΣ 2004» και να ομιλούμε για μαζικές (πολλές φορές σκηνοθετημένες) διασκεδάσεις πανηγυριών δήθεν γλεντιού των λαϊκών μαζών…. Πανηγύρια που δυστυχώς έχασαν το νόημα , την ουσία της υπάρξεως τους στον σπάταλο υλιστικό βωμό της κάθε άτυπης ή επίσημης ρεκλάμας διαφόρων πανηγυρτζήδων … Εγκυκλοπαιδικά αναφέρω η ετοιμολογία της λέξεως πανηγυρτζής σημαίνει …ο συμμετέχων σε πανηγύρια .Αυτός δηλαδή που περιφέρεται στις γνωστές ( άριστα σκηνοθετημένες) εκδηλώσεις χαράς, γλεντιού, ακόμη και μέθης σε κάθε επίσημη (η μη) εορτή ή τελετή. Μεταφορικά λέμε και την γνωστή έκφραση του λόγου …« αυτοί είναι για τα πανηγύρια» που δεν χρειάζεται περαιτέρω εξήγηση ή ερμηνεία κυρ Θόδωρε ,η οποία είναι πλέον γνωστή σε όλους μας τι σημαίνει
Επίλογος ή απλά η επικράτηση της λογικής της μοναδικής σκέψεως των πανηγυρτζήδων.…Σήμερα βέβαια τα πράγματα έχουν «χοντρύνει» αρκετά , ακόμη και με διάφορες εορτές ή πανηγύρια παγκοσμίου βεληνεκούς. Σήμερα έχουμε πληθώρα διεθνών πανηγυριών και εμποροπανηγύρεων όπως το πανηγύρι της εορτής των νέων, των παλιών, των ερωτευμένων, των διαζευγμένων, των ξεχασμένων, της μπάλας, των δένδρων , των πουλιών κ.α. αόριστων εννοιών τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα του λαού μας…Αρκεί τα πανηγύρια καλά να κρατούν ..Οι πανηγυρτζήδες παντός είδους να επικρατούν και να δίνουν δωρεάν χειραψίες ελπίδας , επίπλαστης ευτυχίας στο πλήθος …Σε τελική ανάλυση είναι εξαιρετικά πολύ δύσκολο να απαλλαχθούμε από τις μηχανικές επαναλαμβανόμενης υποβολής από τους λογής λογής πανηγυριστές που κατακλύζουν την καθημερινότητα μας αλλά και από τις μαζικές επιδρομές εξαπάτησης με ψευδαισθήσεις γλεντιών, χαράς και δήθεν πανηγυρικών ορχήσεων ( όρχησις αρχ. πανηγυρική στρατιωτική επέλασις υπο την συνοδεία ρυθμικής υπόκρουσης μουσικών οργάνων)
